امارات متحده عربی
۹۷
۳، ۷
کویت
۵، ۱۰۱
۶، ۷
قطر
۸، ۲۶
۲
عمان
۵، ۶
۴، ۰
یمن
۷، ۲
۲، ۰
سوریه
۵٫ ۲
۲، ۰
بقیه
۱٫ ۰
–
مجموع
۲٫ ۷۵۴
۱٫ ۵۶
SOURCD: BP. Statistical Review of World Energy, 2010
ضمن این که ترورریسم، گسترش تسلیحات کشتار جمعی، دولت‌های شکست خورده، مهاجرت و درگیری‌های داخلی و بین‌المللی از دیگر موارد اهمیت خاورمیانه محسوب می‌شود. در تمامی این موارد کشورهای اروپایی و آمریکا دارای منافع روشنی هستند. به عنوان نمونه، این کشورها دارای منافع روشنی برای جلوگیری از هستهای شدن ایران، مبارزه با تروریسم در عراق و موفقیت فرایند ملت – دولت‌سازی در این کشور هستند که تمامی این موارد نیازمند افزایش نقش و نفوذ ناتو در منطقه است.
مسئله دیگر در این زمینه به اهمیت همکاریهای نظامی و امنیتی کشورها پس از ۱۱سپتامبر و اهمیت یافتن دوباره منطقه خاورمیانه برمی‌گردد. پس از پایان جنگ سرد، بسیاری از کشورهای اروپایی چون فرانسه و حتی بعضی از دولت‌مردان آمریکا نیاز چندانی برای همکاری امنیتی و نظامی در قالب ناتو نمی‌دیدند و همانطور که در فصل سوم اشاره شد کشورهای اروپایی ناتو را سازمانی برای نفوذ آمریکا در اروپا می‌دیدند که با فروپاشی شوروی فلسفه وجودی خود را از دست داده است. در مقابل بعضی از آمریکاییها مقاومت کشورهای اروپایی در برابر گسترش نقش ناتو را به عنوان مانعی برای تأمین منافع امنیتی و سیاسی کشورشان مورد ارزیابی قرار می‌دادند. با این وجود، با تحولات شکل گرفته پس از ۱۱ سپتامبر، بار دیگر کشورهای اروپایی و آمریکا اهمیت همکاری نظامی و سیاسی در قالب ناتو را درک نمودند. از جمله مهم‌ترین دلایل این درک مشترک بروز تهدیدات جدید علیه منافع غرب به ویژه در منطقه خاورمیانه بوده است(ترابی، ۱۳۸۹: ۱۵۸-۱۵۹).
ب)حضور ناتو در خاورمیانه
برای ارزیابی نقش و فعالیت‌های ناتو در منطقه خاورمیانه می‌بایست ابتدا شرایط امنیتی این منطقه در دهه ۹۰ و دهه گذشته میلادی مورد ارزیابی قرار گیرد. علت این امر، تأثیرات شدید محیط امنیتی متفاوت این دو دهه بر اقدامات و برنامه‌های ناتو در منطقه خاورمیانه است. علی‌رغم اهمیت خاورمیانه، در دهه ۹۰ ناتو تمایل چندانی برای حضور در این منطقه نداشت. در واقع فروپاشی شوروی و ایجاد جو خوش‌بینی امنیتی باعث شده بود که تمرکز ناتو بیشتر حول تهدیدات امنیتی نرم چون درگیری‌های قومی و مسائل اقتصادی قرار داشته باشد. همچنین در دهه ۹۰ ناتو بر کشورهای اروپای شرقی به عنوان محیط امنیتی نزدیک‌تر تمرکز نموده بود. به همین دلیل اگر چه ناتو در این دهه به گفت‌وگوهای مدیترانه در منطقه خاورمیانه شکل داد، اما تمرکز چندانی بر این منطقه نداشت.با این وجود، تحولات روی داده پس از ۱۱ سپتامبر، به شدت رویکرد ناتو در قبال منطقه خاورمیانه و به ویژه منطقه حیاتی خلیج فارس را تغییر داده و تهدیدات تروریستی در کنار مسئله گسترش تسلیحات کشتار جمعی، مهم‌ترین عوامل توجه ناتو به منطقه خاورمیانه می‌باشند. از طرف دیگر، حوادث ۱۱ سپتامبر بهانه حمله آمریکا به افغانستان شد. حمله آمریکا به عراق نیز از جمله دلایل دیگر توجه ناتو به خاورمیانه است.(ترابی، ۱۳۸۹: ۱۶۰)تا پیش از این صحبت در مورد نقشو حضور ناتو در منطقه خاورمیانه اهمیت چندانی نداشت. علت این امر در عدم ارتباط این سازمان امنیت جمعی با کشورهای منطقه خاورمیانه بود. طبق اساسنامه، ناتو صرفاً حق دفاع از کشورهاب عضو را داشت. به همین دلیل زمانی که برای اولین بار نیروهای ناتو در کوزوو و بوسنی دخالت کردند، بسیاری از کارشناسان از تحول در نقش سازمان بحث نمودند. در آن زمان کمتر کارشناسی پیش‌بینی می‌نمود که تا چندی دیگر ناتو در فرایندهای سیاسی و امنیتی منطقه خارمیانه دخالت نماید. با این وجود در حال حاضر ناتو در خاورمیانه حضوری فعال دارد. این سازمان علاوه بر حضور نظامی درلیبی ، در عراق و سایر کشورهای عربی مسئولیت آموزش نیروهای نظامی عراق را برعهده دارد، و شروع به انعقاد توافقات نظامی و امنیتی با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس نموده است. علاوه بر این موارد می‌توان به تحولات زیر در مورد نقش و ماهیت ناتو اشاره نمود که همگی به تحولات در منطقه خاورمیانه و دو کشور افغانستان و پاکستان به عنوان همسایگان غربی ایران ارتباط دارند:
– حضور هزاران سر باز ناتو در افغانستان و تعهد به افزایش این تعداد در صورت ضرورت؛
– ایجاد نیروهای واکنش ناتو که می‌توانند در مواقع ضروری در تمامی مناطق جهان از جمله خاورمیانه دخالت کنند؛
– استفاده از نیروهای واکنش در زمین لرزه پاکستان؛
– شکل دادن به ابتکار همکاری استانبول برای گسترش روابط سیاسی و نظامی با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس؛
– گفت‌وگوهای مدیترانه برای تسهیل مذاکره با کشورهای منطقه؛
– گسترش مباحث سیاسی در قالب ناتو با هدف در برگرفتن مسائل سیاسی و امنیتی خاورمیانه؛
– ایجاد تیم واکنش هستهای، رادیولوژیکال، بیولوژیکی و شیمیایی برای مقابله با حوادث منطقه‌ای
| برای دانلود متن کامل پایان نامه به سایت tinoz.ir مراجعه کنید. |
